Jeśli planujesz dłuższy pobyt lub przeprowadzkę na słoneczne Costa del Sol – niezależnie od tego, czy chcesz tu pracować, prowadzić firmę, czy po prostu cieszyć się emeryturą lub wolnym czasem – wcześniej czy później spotkasz się z hiszpańskimi formalnościami. Jednym z pierwszych pojęć, z którymi się zetkniesz, są: numer NIE, NIF, rezydencja (tzw. zielona karta) oraz rezydencja fiskalna. W tym wpisie wyjaśnimy Ci, czym się różnią, do czego służą i jakie dokumenty są potrzebne do ich uzyskania.

1. Numer NIE (Número de Identificación de Extranjero)

Numer NIE to numer identyfikacyjny cudzoziemca. Obowiązuje wszystkich obcokrajowców przebywających na terytorium Hiszpanii, którzy mają zamiar:

• kupić nieruchomość lub samochód,

• podjąć pracę,

• otworzyć konto bankowe,

• założyć działalność gospodarczą,

• lub nawet zawrzeć umowę z operatorem internetu.

Dla obcokrajowców numer NIE = numer NIF

W Hiszpanii NIF (Número de Identificación Fiscal) to ogólny numer podatkowy – dla Hiszpanów to ich numer DNI, a dla cudzoziemców funkcję NIF pełni właśnie numer NIE. Czyli jeśli ktoś Cię zapyta o NIF, a masz już nadany NIE – chodzi o to samo.

Dokumenty potrzebne do uzyskania numeru NIE:

• Wniosek EX-15,

• ważny paszport (lub dowód osobisty, jeśli jesteś obywatelem UE),

• kopia dokumentu tożsamości,

• opłata skarbowa – formularz Modelo 790 

2. Rezydencja – tzw. „zielona karta”

Jeśli zamierzasz mieszkać w Hiszpanii ponad 3 miesiące, jako obywatel UE musisz zarejestrować się jako rezydent. W efekcie otrzymasz tzw. Certificado de Registro de Ciudadano de la Unión – potocznie zwany „zieloną kartą” (ze względu na kolor dokumentu).

Do czego jest potrzebna rezydencja?

• Legalne zamieszkanie w Hiszpanii na stałe,

• korzystanie z hiszpańskiej opieki zdrowotnej,

• uzyskanie zniżek dla rezydentów (np. na bilety lotnicze/kolejowe),

• łatwiejszy dostęp do wielu formalności urzędowych i usług.

Wymagane dokumenty:

• wniosek EX-18,

• paszport lub dowód osobisty (oryginał i kopia),

• potwierdzenie zatrudnienia lub prowadzenia działalności, natomiast 

• w przypadku ubiegania się o rezydencję, jeśli nie jesteś zatrudniony ani nie prowadzisz działalności gospodarczej w Hiszpanii, musisz przedstawić potwierdzenie posiadania wystarczających środków finansowych oraz zawarcia prywatnego ubezpieczenia zdrowotnego

• dowód zameldowania (empadronamiento),

• opłata skarbowa

3. Rezydencja fiskalna (Residencia Fiscal)

To pojęcie często mylone z rezydencją ogólną, ale oznacza coś zupełnie innego. Rezydencja fiskalna to status podatkowy w Hiszpanii. Osoba posiadająca ten status jest zobowiązana do rozliczania całych dochodów w Hiszpanii i podlega hiszpańskiemu systemowi podatkowemu.

Jak zostać rezydentem fiskalnym?

Zgodnie z hiszpańskim prawem, stajesz się rezydentem fiskalnym, jeśli spełniasz jeden z warunków:

• przebywasz w Hiszpanii więcej niż 183 dni w roku podatkowym,

• Twoje centrum interesów życiowych lub ekonomicznych znajduje się w Hiszpanii (np. rodzina, firma, praca).

Potwierdzenie rezydencji fiskalnej: Certificado de Residencia Fiscal (wydawane przez Agencia Tributaria).

4. Rezydent pracujący vs. rezydent autonomo – różnice i dokumenty

A. Rezydent pracujący (na etacie)

Jeśli masz umowę o pracę z hiszpańskim pracodawcą:

• pracodawca automatycznie zgłasza Cię do urzędu skarbowego i do systemu ubezpieczeń społecznych (Seguridad Social),

• jesteś automatycznie traktowany jako rezydent podatkowy (jeśli spełniasz kryteria 183 dni lub centrum interesów),

• co roku rozliczasz się z podatku IRPF (hiszpański PIT).

B. Rezydent samozatrudniony (autónomo)

Jeśli prowadzisz działalność gospodarczą:

Wymagane dokumenty:

• numer NIE (pełni funkcję NIF),

• rejestracja w Agencia Tributaria 

• rejestracja w systemie zabezpieczenia społecznego jako autónomo 

• miesięczne opłaty do ZUS-u (tzw. cuota autónomo – od ok. 80 do ponad 300 EUR w zależności od dochodów i lat działalności),

• prowadzenie księgowości i regularne deklaracje podatkowe (co kwartał i rocznie).

Różnica między rezydencją a rezydencją fiskalną

Choć obie te nazwy brzmią podobnie, oznaczają zupełnie różne rzeczy – i dotyczą zupełnie innych aspektów pobytu w Hiszpanii.

Rezydencja, potocznie nazywana "zieloną kartą", to status pobytowy, który dotyczy obywateli Unii Europejskiej planujących przebywać w Hiszpanii dłużej niż 90 dni. Uzyskuje się ją poprzez rejestrację w urzędzie imigracyjnym (policía extranjera). Dzięki temu dokumentowi możesz legalnie mieszkać w Hiszpanii, korzystać z opieki zdrowotnej, zameldować się, uzyskać zniżki dla rezydentów, a także załatwiać wiele spraw urzędowych.

Z kolei rezydencja fiskalna to kwestia podatkowa. Jeśli przebywasz w Hiszpanii co najmniej 183 dni w roku lub masz tutaj centrum swoich interesów życiowych czy ekonomicznych (np. pracę, rodzinę, firmę), jesteś uznawany za rezydenta podatkowego. W praktyce oznacza to obowiązek rozliczania się z całości swoich dochodów — zarówno tych uzyskanych w Hiszpanii, jak i poza jej granicami. Rezydencja fiskalna wiąże się z rejestracją w hiszpańskim urzędzie skarbowym (Agencia Tributaria).

Warto też wiedzieć, że można posiadać rezydencję pobytową, nie będąc jednocześnie rezydentem fiskalnym – na przykład, jeśli nie przebywasz w Hiszpanii przez większość roku i nie masz tu głównych źródeł dochodu. I odwrotnie – można być uznanym za rezydenta fiskalnego bez formalnej rezydencji pobytowej (czyli bez tzw. zielonej karty), jeśli spełniasz warunki podatkowe.

Podsumowując:

• Rezydencja to legalny pobyt.

• Rezydencja fiskalna to miejsce, gdzie jesteś zobowiązany rozliczać się z podatków.

Podsumowanie: Korzyści i obowiązki

Uzyskanie NIE i rezydencji to kluczowy pierwszy krok do legalnego i wygodnego życia w Hiszpanii. Rezydencja fiskalna natomiast wiąże się z określonymi obowiązkami podatkowymi – ale daje też dostęp do pełnych praw i ulg w systemie podatkowym, opieki zdrowotnej, zniżek oraz możliwości kredytowych i inwestycyjnych.

Jeśli planujesz przeprowadzkę lub rozpoczęcie działalności na Costa del Sol – warto dobrze przygotować się pod kątem formalnym. Hiszpania kusi klimatem i stylem życia, ale porządek w papierach to podstawa spokojnego pobytu.

Masz pytania? Napisz do nas!